පෙරවදන

සූත්‍රපිටකයේ ඇති වැදගත් වචන-පද ඇතුළත් මේ කෘතිය ‘දහම්පද මාලාව’, සිංහල බසින් බුදුන් වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් අධ්‍යයනය කරන ආධුනිකයන්ට මෙන්ම දහම බොහෝකලක් අධ්‍යනය කරණ සෙසු අයටද උපකාරිවිම පිණිස සකස් කර ඇත. සරල සිංහල බසින් සකස් කර ඇති මේ කෘතියේ, සූත්‍රයන්හි සඳහන් වචනවල නිවැරදි හා නිශ්චිත අරුත් පෙන්වා ඇත; සමහර දහම් පද වැඩිදුරටත් පැහැදිලි කිරීම පිණිස පාලි හා ඉංග්‍රීසි උපුටා දැකීම් යොදාගෙන තිබේ. මේ සම්පාදනය, සූත්‍ර අධ්‍යනය පිලිබඳව සම්පුර්ණ අධ්‍යාපන කෘතියක් ලෙසින් හැඳින්විය නොහැකි නමුත් දහම්පද නිවැරදිව අවබෝධ කරගැනීම පිණිස සරල මාර්ගෝපදේශයක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය. බුදුන් වහන්සේ වදාළ දහම යහපත් ලෙසින්, නිවැරදි අරුත් හා වාක්‍ය ඛණ්ඩයන් සහිතව ප්‍රකාශ කර ඇත, එ දහම මුලද යහපත් ලෙසින් පෙන්වා තිබේ, මැදද යහපත් ලෙසින් පෙන්වා තිබේ, අගද යහපත් ලෙසින් පෙන්වා තිබේ. ආධ්‍යාත්මික මගේ, නොමග යෑම පිණිස, දහම් කරුණු වල අරුත් නිවැරදි හා පැහැදිලි ලෙසින් අවබෝධ කරගැනීම ඉතා වැදගත්වේ. මේ දහම් පද මාලාව, බුදුන් වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් අවබෝධ කරගැනීමට ඔබට යම්සේ උපකාරී වුවේ නම්, මේ කෘතිය සකස්කිරීමට සහාය වූ, නන් ලෙසින් උපකාරිවු සැමට උතුම් මහා නිවන ලබා ගැනීමට හේතු වසනා වේවා!

භික්ෂුණී කරුණිකා

ශාන්ති වන ආරණ්‍ය, 2024

Ayya Karunika Bhikkhuni

Santi Forest Monastery

100, Coalmines Road,

Bundanoon, NSW 2578, Australia

Foreword

This Sinhala glossary containing significant words found in the Suttapitaka have been prepared to assist beginners as well as experienced practitioners who study the teachings of the Buddha in Sinhala language. It offers correct and specific meaning of the words mentioned in the sutta texts. This is prepared with simple Sinhala language but it also contains quotes in Pali and English for further clarification. This edition cannot be used as a complete education on the Suttas but it can be used simply as a guide to understand Dhamma correctly. The Buddha’s teachings are well proclaimed and they are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, with the right meaning and phrasing. It is critical that we understand the correct meaning of the words and phrases so that we are no misled on our spiritual path. If this glossary (Dham Padamalava) offers you some assistance in your understanding and application of the Buddha’s teaching, then may it help everyone who offered support to prepare this glossary, to attain nibbana!

Ayya Karunika Bhikkhuni

Santi Forest Monastery

100, Coalmines Road,

Bundanoon, NSW 2578, Australia

හැදින්වීම

පසුගිය වසර කිහිපයේදී ත්‍රිපිටකය හදාරනවිට අපගේ විශේෂ අවධානයට හසුවූ දහම්පද හා ඒවාට අදාළ කරුණු ඇතුලත්කර සටහන් ගොනුවක් සකස්කරන ලදී. දහම් පද මාලාව එම සටහන් එකතු කර පිළියෙළ කළ සංස්කරණයකි. මේ කෘතියේ මූලික පරමාර්-ථය, සිංහලෙන් දහම ඉගනගන්නා කෙනෙකුට සූත්‍රවල සඳහන් විෂය කරුණු පහසුවෙන් සොයාගැනීමට සහාය වීමය, මතු දැක්වෙන සටහන් මේ කෘතිය භාවිතා කිරීමේදී ඔබට උපකාරීවිය හැකිය.

Introduction

In the past few years, while studying the Tripitaka, a note book was prepared including dhamma words and phrases, that caught our special attention. This compilation was prepared using those notes. The main purpose of this book is to help a person learning Dhamma in Sinhala to easily find the subject matters mentioned in the suttas. The following notes may help you in using this book.

ග්‍රන්ථ නාමාවලිය

▲ මෙහිදී සිංහල හා පාලි වචන හා විස්තර එකතුකර ගැනීමට මූලිකව භාවිතා කළේ බුද්ධ ජයන්ති ත්‍රිපිටක පොත් පෙළය:

දීඝනිකාය: දීඝ.නි.

මජ්ජිමනිකාය: ම.නි.

සංයුත්තනිකාය: සංයු.නි.

අංගුත්තරනිකාය: අංගු.නි.

ඛුද්දකනිකාය: ඛු.නි

විනයපිටකය: වින.පි.

අභිධර්මපිටකය: අභි.ධ.පි.

▼ ඉංග්‍රීසයයන් ලියවුන මතු සඳහන් කෘතින්, සූත්‍ර විසේතර පැහැදිලි කරගැනීම පිණිස භාවිතා කරනලදී (English versions of the following books also used):

Anguttara Nikaya: EAN

Digha Nikaya: EDN

Majjhima Nikaya: EMN

Samyutta Nikāya: ESN

සටහන: පරිහරණය කල ත්‍රිපිටක පිටක පොත් විස්තර ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ පහත දක්වා ඇත.

▲ පරිහරණය කළ ශබ්දකෝෂ:

▼ සිංහල ශබ්දකෝෂය:

පා.සං.ශ: “පාලි-සිංහල ශබ්දකෝෂය”: මඩිතියවෙල සිරි සුමංගල හිමි.

▼English Dictionaries:

• B. D: “Buddhist Dictionary”: Manual of Buddhist Terms & Doctrines by Ven.Nyanatiloka
• E.P.D: “English-Pāli Dictionary” by A. P. Buddhadatta Mahathera
• G.B: “The Seeker’s Glossary of Buddhism” by Buddha Dharma Education Association
• P.T.S: “Pāli English Dictionary” by The Pali Text Society

විෂය කරුණු

▲ විෂය කරුණු කොටස් කර ඇත්තේ සිංහල අකාරාදියට අනුවය:

අ, ඉ, උ, ඍ, එ, ඔ, ක, ඛ, ග, ඝ, ච, ඡ, ජ, ඤ, ඥ, ඨ, ත, ථ, ද, ධ, න, ප, බ, භ, ම, ය, ර, ල, ව, ස, ශ, ෂ, හ

උදාහරන: අ අකුරඇතුලත් මුලික පද ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ: අ කොටස ලෙසින්ය. ඉ අකුර ඇතුලත් මුලික පද ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ: ඉ කොටස ලෙසින්ය.

සැලකිය යුතු කරුණක්: සිංහලෙන් ටයිප් කර ඇති මේ කෘතිය, වෙබ්අඩවියට ඇතුලත් කිරීමේදී සමහර අවස්ථාවල ‘ර්’ අකුර සහිත වචන- පෙරලීමක් සිදුවී ඈත (උදා: ධර්මය-ධමර්ය වීම). හැකි හැම අවස්ථාවකම එම දෝෂය මග හරවා ගැනීමට අප කටයුතු කරන ලදී. යම් ප්‍රමාද දොසයකින් එවැනි වචන පෙරලීමක් ඔබට හමුවූව හොත් එ ගැන ඉවසා අප කමාකරන්න.

දහම් පද මාලාව පොත ලබාගැනීම සඳහා

පටුන

පොතේ කොටස්